Δικηγορικό γραφείο Ηράκλειο | Δικηγόρος Ηράκλειο

Αριθμ. Απόφ. 929/2004 ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

[Η απόφαση δημοσιεύθηκε στα νομικά περιοδικά: Δ/ΝΗ 2005/1661και ΧΡΙΔ 2004/978, καθώς και στην ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΝΟΜΟΣ 929/2004 ΑΠ (387001)].

ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Σύμβαση αντιπροσώπευσης και εντολής. Από το άρθρο 211 Α.Κ. συνάγεται ότι, για να ενεργήσει η δήλωση βουλήσεως αμέσως υπέρ και κατά του αντιπροσωπευομένου, πρέπει ο αντιπρόσωπος να επιχειρήσει τη δικαιοπραξία στο όνομα εκείνου, καθιστώντας, έως τη σύναψη της δικαιοπραξίας, αντιληπτό στον τρίτο, με τον οποίο επιχειρείται η δικαιοπραξία, ότι η από τη δικαιοπραξία ενέργεια θα παραχθεί όχι για τον εαυτό του, αλλά για τον αντιπροσωπευόμενο, αδιαφόρως αν η περί τούτου δήλωση του αντιπροσώπου είναι ρητή ή συνάγεται από τις διαγνωστές στον τρίτο περιστάσεις. Αν δεν μπορεί να διαγνωστεί ότι κάποιος ενεργεί στο όνομα άλλου, τότε, κατ’ εφαρμογή του θεσπιζόμενου στο άρθρο 212 ΑΚ ειδικού ερμηνευτικού κανόνα, θεωρείται αυτός ότι ενεργεί στο δικό του όνομα. Βάρος αποδείξεως στον πρώτο και δεύτερο βαθμό (527 Κ.Πολ.Δ.). Στην περίπτωση που εναχθεί από τρίτον, φέρει το βάρος απόδειξης ύπαρξης της αντιπροσώπευσης. Διδάγματα κοινής πείρας. Από το άρθρο 559 αριθ.1 εδ. β΄ Κ.Πολ.Δ., συνάγεται, ότι δεν δημιουργείται λόγος αναιρέσεως αν το δικαστήριο της ουσίας παρέβη δίδαγμα της κοινής πείρας, με τη χρησιμοποίησή του ή με την εσφαλμένη χρησιμοποίησή του, εφόσον το δίδαγμα αφορά την εκτίμηση αποδείξεων.  

Αριθμός 929/2004

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Α΄ Πολιτικό Τμήμα

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Αθανάσιο Κρητικό, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Σπυρίδωνα Γκιάφη, Ελευθέριο Τσακόπουλο, Γεώργιο Σαραντινό και Χρύσανθο Παπούλια, Αρεοπαγίτες.

ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 3 Μαΐου 2004, με την παρουσία και της Γραμματέως Κωνσταντίνας Ξηροτύρη, για να δικάσει μεταξύ:

Της αναιρεσείουσας…. , κατοίκου Ηρακλείου Κρήτης, η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Ιωάννη Βρέλλο.

Του αναιρεσιβλήτου …, κατοίκου Ν. Αλικαρνασσού Ηρακλείου Κρήτης, ο οποίος εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο του Καλλιόπη Εληώτου-Οικονόμου-Γκούρα.

Η ένδικη διαφορά έχει εισαχθεί με την από 12-11-1997 αγωγή του ήδη αναιρεσιβλήτου, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Ηρακλείου και συνεκδικάστηκε με αγωγές και προσεπικλήσεις τρίτων. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις 404/2000 του ίδιου δικαστηρίου και 517/2002 του Εφετείου Κρήτης. Την αναίρεση της τελευταίας αποφάσεως ζητεί η αναιρεσείουσα με την από 28-1-2003 αίτησή της.

Κατά τη συζήτηση της αιτήσεως αυτής που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Σπυρίδων Γκιάφης ανέγνωσε την από 16-4-2004 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της κρινόμενης αιτήσεως. Ο πληρεξούσιος της αναιρεσείουσας ζήτησε την παραδοχή της αιτήσεως, η πληρεξούσια του αναιρεσιβλήτου την απόρριψή της και καθένας την καταδίκη του αντιδίκου στη δικαστική δαπάνη.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Από το άρθρο 211 Α.Κ. συνάγεται ότι, για να ενεργήσει η δήλωση βουλήσεως αμέσως υπέρ και κατά του αντιπροσωπευομένου, πρέπει ο αντιπρόσωπος να επιχειρήσει τη δικαιοπραξία στο όνομα εκείνου, καθιστώντας, έως τη σύναψη της δικαιοπραξίας, αντιληπτό στον τρίτο, με τον οποίο επιχειρείται η δικαιοπραξία, ότι η από τη δικαιοπραξία ενέργεια θα παραχθεί όχι για τον εαυτό του, αλλά για τον αντιπροσωπευόμενο, αδιαφόρως αν η περί τούτου δήλωση του αντιπροσώπου είναι ρητή ή συνάγεται από τις διαγνωστές στον τρίτο περιστάσεις. Αν δεν μπορεί να διαγνωστεί ότι κάποιος ενεργεί στο όνομα άλλου, τότε, κατ’ εφαρμογή του θεσπιζόμενου στο άρθρο 212 ΑΚ ειδικού ερμηνευτικού κανόνα, θεωρείται αυτός ότι ενεργεί στο δικό του όνομα. Αν αυτόν ενάγει ο τρίτος, επιδιώκοντας εκτέλεση της δικαιοπραξίας, αυτός, επιδιώκοντας απόρριψη της αγωγής, φέρει το βάρος να επικαλεστεί και να αποδείξει τα αντίστοιχα γεγονότα που συνάπτονται με την ιδιότητα τούτου ως αντιπροσώπου. Εξάλλου, από το άρθρο 527 ΚΠολΔ συνάγεται ότι, σε περίπτωση απορρίψεως της ως ανωτέρω αγωγής πρωτοβαθμίως και ασκήσεως σχετικής εφέσεως εκ μέρους του ενάγοντος, ο εναγόμενος-εφεσίβλητος προς υπεράσπισή του κατά της εφέσεως παραδεκτά προτείνει για πρώτη φορά με τις δευτεροβάθμιες προτάσεις του τα ως άνω συναπτόμενα με την ιδιότητά του ως αντιπροσώπου γεγονότα. Στην προκείμενη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, κατ’ ορθή εκτίμησή της, το Εφετείο, πλην άλλων που ήδη δεν ενδιαφέρουν, δέχθηκε, σε επάλληλη αιτιολογία, τα ακόλουθα: Κατά τον αμέσως πριν από το Μάρτιο 1996 χρόνο ο … ανέθεσε συμβατικά και έναντι αμοιβής στην εναγομένη και ήδη αναιρεσείουσα αρχιτέκτονα μηχανικό, σε πρώτη φάση την εκπόνηση μελέτης για την ανακατασκευή του 4^ου ορόφου οικοδομής ιδιοκτησίας εκείνου και σε δεύτερη φάση την κατασκευή του έργου με δικά της υλικά. Σε εκτέλεση αυτής της συμφωνίας, η εναγομένη, όλους όσους ανέλαβαν υπεργολαβικά την κατασκευή τμημάτων του έργου, τους πλήρωνε η ίδια, η οποία συμβαλλόταν μαζί τους χωρίς τη μεσολάβηση του …, τους πλήρωνε δε με χρήματα που της έδινε ο … σε μετρητά ή σε επιταγές. Το Μάρτιο 1996 συνήφθη άτυπα μεταξύ της εναγομένης και του ενάγοντος και ήδη αναιρεσιβλήτου σύμβαση, με την οποία αυτός ανέλαβε την υποχρέωση της εκτελέσεως τμήματος του προαναφερόμενου έργου και συγκεκριμένα εκείνου της τοποθετήσεως των μαρμάρων στην οικοδομή του … έναντι αμοιβής κατά μονάδα εργασίας. Κατά τη σύναψη αυτής της συμβάσεως ο ενάγων δεν γνώριζε τις μεταξύ της εναγομένης και του … υφιστάμενες συναλλακτικές σχέσεις, τις οποίες και δεν του γνωστοποίησε η εναγομένη έως τη μεταξύ του σύναψη της επίμαχης συμβάσεως. Υπό αυτές τις περιστάσεις, ενόψει του ότι δεν μπορούσε να διαγνωστεί ότι η εναγομένη συνήψε την επίμαχη σύμβαση στο όνομα του … , εθεωρείτο ότι εκείνη κατά τη σύναψη της εν λόγω συμβάσεως ενεργούσε στο δικό της όνομα. Στη συνέχεια ο ενάγων εκτέλεσε και στις 15-12-1996 παρέδωσε στην εναγομένη το αναφερόμενο στην απόφαση έργο, για το οποίο εδικαιούτο την αναφερόμενη στην απόφαση αμοιβή, συνολικού ύψους … δραχμών, που περιορίστηκε ύστερα από σχετικές καταβολές, στο ποσό των … δραχμών, ή το ισοδύναμό του των … ευρώ. Ακολούθως το Εφετείο, κατόπιν απορρίψεως τω κατ’ ουσία αβάσιμης της ενστάσεως της εναγομένης, ότι εκείνη συνήψε την επίμαχη σύμβαση στο όνομα του …, έκανε μερικώς δεκτή την αγωγή και επιδίκασε το ως άνω ποσό των … ευρώ. Έτσι το Εφετείο, δεν υπέπεσε στην πλημμέλεια της στερήσεως της αποφάσεώς του από νόμιμη βάση εξαιτίας ανεπαρκών αιτιολογιών στο ζήτημα της απορρίψεως της προαναφερόμενης ενστάσεως, αφού εξέθεσε χωρίς αντιφάσεις, με πληρότητα και σαφήνεια τα πραγματικά γεγονότα που δέχθηκε ως αποδεικνυόμενα ή μη και που ήταν αναγκαία για την εφαρμογή των προδιαλαμβανόμεων διατάξεων ουσιαστικού δικαίου του ΑΚ, τις οποίες και εφάρμοσε, ενώ δεν προαπητείτο να αναφέρει εκείνο ποιες ήταν οι επί πλέον περιστάσεις που έπρεπε να συντρέχουν για να θεωρηθεί ότι η εναγομένη συμβλήθηκε με τον ενάγοντας ως αντιπρόσωπος του … Συνεπώς ο επ’ αυτής της πλημμέλειας στηριζόμενος τέταρτος λόγος της αναιρέσεως, από τον αριθ. 19 του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ., είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.

Επίσης, βάσει του προεκτιθέμενου περιεχομένου της ανιρεσιβαλλομένης, το Εφετείο δεν υπέπεσε στην πλημμέλεια της παρά το νόμο μη λήψεως υπόψη ουσιώδους για την έκβαση της δίκης πράγματος, που η εναγομένη και εφεσίβλητη του προέτεινε με τις ενώπιον εκείνου προτάσεις της, ήτοι της μη λήψεως υπόψη της ενστάσεως, ότι η εναγομένη συνήψε με τον ενάγοντα την επίμαχη σύμβαση στο όνομα του … κατά τα στοιχεία της, ότι έως και τη σύναψη της εν λόγω συμβάσεως, αφενός συνέτρεξαν οι περιστάσεις που συνίσταντο στο ότι ο … συμβατικά είχε καταστήσει την εναγομένη, τόσο επιβλέπουσα μηχανικό επί του όλου κατασκευαστικού έργου, τμήμα του οποίου ήταν και το επίμαχο τέτοιο, όσο και αντιπρόσωπό του έναντι των τεχνιτών που θα ανελάμβαναν την εκτέλεση των τμημάτων του όλου έργου και εφ’ ετέρου τα περιστατικά αυτά τα γνώριζε ο ενάγων κατά τη σύναψη της επίμαχης συμβάσεως, αφού εκείνο το δικαστήριο, δεχόμενο ιδίως την εκ μέρους του ενάγοντος άγνοια των μεταξύ εναγομένης και … υφιστάμενων συναλλακτικών σχέσεων, εκ του πράγματος έλαβε υπόψη και αντέκρουσε ως μη αληθινό το ως άνω πράγμα. Συνεπώς ο επ’ αυτής της πλημμέλειας στηριζόμενος πρώτος, μέρος δεύτερο, λόγος της αναιρέσεως, από τον αριθ. 8 περ. β΄ του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ., είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.

Με τον πρώτο μέρος τρίτο, λόγο της αναιρέσεως προβάλλεται ότι το Εφετείο δεν έλαβε υπόψη τον καταχωρημένο στις ίδιες δευτεροβάθμιες προτάσεις πραγματικό ισχυρισμό, ότι συνέτρεξαν και οι περιστάσεις που συνίσταντο αφενός στο ότι ο … κατέβαλε εξ ιδίων και αυτοπροσώπως στον ενάγοντα διάφορα χρηματικά ποσά προς απόσβεση της απαιτήσεως τούτου για την επίμαχη αμοιβή και αφετέρου στο ότι ο ενάγων υπέγραψε έγγραφες αποδείξεις ότι εξοφλείτο έναντι λογαριασμού οικοδομής … και όχι ότι εξοφλείτο από την εναγομένη. Ενόψει του ότι ο ως άνω ισχυρισμός αναφερόμενος σε περιστάσεις μετά τη σύναψη της επίμαχης συμβάσεως, ήταν σύμφωνα με τις προδιαλαμβανόμενες διατάξεις, μη νόμιμος και γι’ αυτό δεν αποτελούσε ουσιώδες για την έκβαση της δίκης πράγμα, είναι ο λόγος αυτός απορριπτέος ως απαράδεκτος.

Περαιτέρω, όπως προκύπτει από τις δευτεροβάθμιες προτάσεις της εναγομένης-εφεσίβλητης (της 21.1.2002), σ’ αυτές και ιδίως στο τμήμα τους (σελ. 3), που συνίσταται στο εξής: «οι συναλλαγές τις οποίες είχα τόσο με αυτόν (δηλαδή τον ενάγοντα), όσο και με τους άλλους εργολάβους, έλαβαν χώρα όχι στο όνομά μου και για λογαριασμό μου, αλλά κατ’ εντολή, στο όνομα και για λογαριασμό του τέταρτου εφεσιβλήτου (δηλαδή του …), ως δι’ αυτεπιστασίας επιβλέπουσα μηχανικός του έργου», καθόλου δεν αναφέρεται ότι έως και τη σύναψη της επίμαχης συμβάσεως έργου η εναγομένη κατέστησε αντιληπτό στον ενάγοντα το ακόλουθο γεγονός, δηλώνοντάς το ρητά σ’ αυτόν, ότι δηλαδή εκείνη συμβαλλόταν με αυτόν επ’ ονόματι και για λογαριασμό του …, ή ότι η από τη σύμβαση έργου ενέργεια θα παραγόταν όχι για τον εαυτό της, αλλά για τον …Συνεπώς ο πρώτος, μέρος πρώτο, λόγος της αναιρέσεως, με τον οποίο προβάλλεται, κατ’ ορθή εκτίμησή του, ότι το Εφετείο παρά το νόμο δεν έλαβε υπόψη τον ουσιώδη για την έκβαση της δίκης ισχυρισμό της εφεσίβλητης-εναγομένης, ο οποίος συνίστατο στο ότι κατά τη σύναψη της επίμαχης συμβάσεως έργου αυτή η διάδικος ρητά δήλωσε στον αντίδικό της ότι συμβαλλόταν σ’ αυτή τη σύμβαση το όνομα και για λογαριασμό του…, και τον οποίο ισχυρισμό προέτεινε αυτή η διάδικος με τις ενώπιον εκείνου του δικαστηρίου προτάσεις της, είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος.

Με το δεύτερο δε λόγο της αναιρέσεως προβάλλεται, κατ’ ορθή εκτίμησή του, ότι το Εφετείο, παρά το νόμο δεν έλαβε υπόψη ουσιώδες για την έκβαση της δίκης πράγμα, που κανένας διάδικος δεν του προέτεινε και ειδικότερα δεν έλαβε υπόψη την ένσταση, ότι η εναγομένη την επίμαχη σύμβαση συνήψε στο όνομα του …, κατά τις αναφερόμενες σ’ αυτό το λόγο περιστάσεις, η οποία ένσταση περιεχόταν στις πρωτοβάθμιες προτάσεις εκείνης της διαδίκου, και την οποία ένσταση εκείνη δεν επανέφερε ενώπιον εκείνου του δικαστηρίου. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος, διότι δεν στηρίζεται σε κανένα λόγο αναιρέσεως από εκείνους που προβλέπει περιοριστικά το άρθρο 559 Κ.Πολ.Δ..

Περαιτέρω, από το άρθρο 559 αριθ.1 εδ. β΄ Κ.Πολ.Δ., συνάγεται, ότι δεν δημιουργείται λόγος αναιρέσεως αν το δικαστήριο της ουσίας παρέβη δίδαγμα της κοινής πείρας, με τη χρησιμοποίησή του ή με την εσφαλμένη χρησιμοποίησή του, εφόσον το δίδαγμα αφορά την εκτίμηση αποδείξεων. Συνεπώς, ο τρίτος λόγος της αναιρέσεως, ότι το Εφετείο παρέβη το δίδαγμα της κοινής πείρας, ότι η ιδιότητα κάποιου ως επιβλέποντος μηχανικού ενός οικοδομικού έργου άλλου προσώπου, επισύρει, με μεγάλη πιθανότητα, το ότι εκείνος συνάπτει με τρίτους όλες τις συμβάσεις που αφορούν την εκτέλεση του έργου στο όνομα του άλλου προσώπου, παρέβη δε αυτό το δίδαγμα με τη μη χρησιμοποίησή του, ενώ αν το είχε χρησιμοποιήσει, θα είχε δεχθεί ότι η εναγομένη συνήψε με τον ενάγοντα την επίμαχη σύμβαση στο όνομα του …, είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος, αφού το προβαλλόμενο δίδαγμα αφορά την εκτίμηση των αποδείξεων. 

Έτι περαιτέρω, από την περιλαμβανόμενη στην προσβαλλόμενη απόφαση βεβαίωση του Εφετείου ότι εκείνο στο πόρισμά του κατέληξε αφού έλαβε υπόψη, πλην άλλων αποδεικτικών μέσων, τις καταθέσεις των μαρτύρων και τα έγγραφα αποδείξεως που οι διάδικοι του είχαν προσκομίσει με επίκληση, καθώς και από το όλο περιεχόμενο εκείνης της αποφάσεως καθίσταται αδιαστάκτως βέβαιο ότι εκείνο το δικαστήριο έλαβε υπόψη και συνεκτίμησε μαζί με τις λοιπές αποδείξεις, τόσο την κατάθεση του μάρτυρα της εναγομένης …, όσο και τα αναφερόμενα στον πέμπτο λόγο της αναιρέσεως έγγραφα αποδείξεως, που η εναγομένη του είχε προσκομίσει με επίκληση στις ενώπιον εκείνου προτάσεις της, και γι’ αυτό ο περί του αντιθέτου και από τον αριθμό 11 περ. γ του άρθρου 559 Κ.Πολ.Δ. ως άνω λόγος της αναιρέσεως είναι απορριπτέος ως αβάσιμος.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Απορρίπτει την από 28 Ιανουαρίου 2003 αίτηση της … για αναίρεση της 517/2002 αποφάσεως του Εφετείου Κρήτης. Και,

Καταδικάζει την αναιρεσείουσα στη δικαστική δαπάνη του αναιρεσιβλήτου την οποία ορίζει σε χίλια εκατόν εβδομήντα (1170) ευρώ.

Κρίθηκε και αποφασίστηκε στην Αθήνα, στις 24 Μαϊου 2004.

Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 30 Ιουνίου 2004.

Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ                                           Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Α.Κ.                                                                       Κ.Ξ.